Gjëja e parë që funksionon kur nisim një kompjuter, një telefon celular, një tablet ose ndonjë pajisje tjetër elektronike është BIOS (akronimi në anglisht për Sistemi bazë hyrës-dalësd.m.th., diçka si "sistemi bazë hyrës/dalës"). Pajisja kujdeset për gjithçka, nuk nevojitet asnjë ndërhyrje. Megjithatë, ndonjëherë është e dobishme të dihet si të hyni në BIOS.
La BIOS është një sekuencë kodesh ekzekutimi të ruajtura në një çip në motherboard. Ky çip i vogël është jashtëzakonisht i rëndësishëm, pasi është ai që është përgjegjës për verifikimin e komponentëve të ndryshëm të sistemit dhe lejimin e fillimit të tij.
Rëndësia e BIOS-it për funksionimin e duhur të një kompjuteri është e madhe. Kur ne fillojmë sistemin, është ajo që fillon procesin e zbulimi i gabimeve. Kur kjo ndodh, ai na njofton me një sinjal akustik dhe shfaq një mesazh me kodin e gabimit në ekran.
Pse është e rëndësishme të dini se si të futeni në BIOS? Nuk është një veprim që duhet bërë pa u zgjatur, duhet të ketë një arsye të justifikuar. Ndonjëherë ne jemi të detyruar ta bëjmë këtë për të konfiguruar disa parametra harduerikë (për shembull, urdhri i nisjes së kompjuterit ose mënyra e kursimit të energjisë së procesorit), por duhet të kemi gjithmonë parasysh se çdo gabim që bëjmë mund të ketë si pasojë që kompjuteri ynë bën nuk funksionon si duhet.
Pasi të kemi sqaruar këtë pikë, le të shohim se cilat janë metodat për të hyrë në BIOS si në Windows 10 ashtu edhe në Windows 11:
Qasja në BIOS (Windows 10)
Në versionet e mëparshme të Windows, mënyra për të hyrë në BIOS konsistonte në shtypjen e një tasti të caktuar me këmbëngulje derisa informacioni të shfaqej në ekran. Nuk ishte një metodë shumë e sofistikuar, me të vërtetë. Sot gjërat janë të ndryshme dhe ne kemi disa mënyra për të kryer këtë operacion:
Në rinisjen e kompjuterit
Meqenëse BIOS gjithmonë fillon në ndizni ose rinisni kompjuterin, për të hyrë në të duhet të shkojmë në atë moment (është e kotë ta pezullojmë ose ta vendosim në modalitetin e hibernimit). Nëse zgjedhim opsionin për të rifilluar, do të jetë e nevojshme të ekzekutohen disa hapa të mëparshëm:
- Së pari shkojmë në menu "Fillo".
- Ne zgjedhim "Vendosja".
- Në menunë tjetër, ne do të "Përditësimi dhe siguria".
- Më pas, në menynë në të majtë të ekranit klikojmë "Rimëkëmbja".
- Së fundi, ne klikojmë mbi "Fillimi i avancuar".
Duke bërë këtë, ne fillojmë një rinisje speciale që na çon në ekranin e mëposhtëm:
Në këtë pikë, për të hyrë në BIOS në Windows 10, duhet të zgjedhim opsionin "Zgjidh probleme" dhe ndiqni dy hapat e fundit:
- Së pari ne do të "Opsione te avancuara".
- Për të përfunduar, ne zgjedhim "Cilësimet e firmuerit UEFI".
Me këtë, ne bëjmë që kompjuteri të riniset dhe mund të futemi në konfigurimin e firmuerit, ekuivalent me BIOS-in.
Përdorimi i tasteve ESC, F1, etj.
Në rast të kryerjes së një rindezjeje normale (d.m.th., jo të avancuar), do të duhet të përdorim burimin e vjetër të shtypjes së tastit që na jep akses në BIOS gjatë rindezjes së përmendur. Ky çelës mund të ndryshojë nga një kompjuter në tjetrin, mund të jetë ndonjë nga sa vijon: F1, F2, F10, F11, F12, Esc apo edhe kombinime kyçe si Control + Alt + Escape.
Për ta bërë të sigurt, gjëja më praktike është të kërkoni këtë informacion në manualin e kompjuterit tonë ose të kërkoni në Google shprehjen "hyni në BIOS" pranë markës dhe modelit të kompjuterit tonë.
Truku i shtypjes së tastit me këmbëngulje ka arsyen e tij të ekzistencës: "dritarja" që hapet gjatë rindezjes për të hyrë në BIOS zgjat vetëm disa sekonda. Duke vepruar kështu, ne nuk do të humbasim mundësinë për të hyrë.
Qasja në BIOS (Windows 11)
Nëse po pyesni se si të futni BIOS-in në Windows 11, duhet të dini se metoda ndryshon pak nga ajo e përdorur për Windows 10. Ashtu si në rastin e mëparshëm, gjëja e parë që duhet të bëni është të rinisni sistemin operativ për të hyrë në fillimin e avancuar . Kështu duhet të vazhdojmë:
- Klikojmë në opsionin "Rifillo, fillo përsëri" duke mbajtur të shtypur çelësin "Shkronja të mëdha" në tastierë.
- Pas disa sekondash, ekrani do të shfaqet."Zgjidh probleme".
- Aty zgjedhim "Opsione te avancuara".
- Atëherë do ta bëjmë "Cilësimet e firmuerit UEFI".
- Në fund shtypim butonin "Rifillo, fillo përsëri".*
(*) Në disa modele kompjuteri, si Hewlett Packard, përpara se të shfaqet ky buton, në ekran shfaqen një sërë opsionesh që varen nga ajo pjesë e BIOS-it që duam të aksesojmë.
Për të përfunduar, duhet të kujtojmë se arsyet për të hyrë në BIOS janë gjithmonë të kontrolloni statusin e konfigurimit të tij ose të bëni ndryshime në të. Kjo e fundit është mjaft e ndërlikuar, madje E rrezikshme nëse nuk keni njohuritë e duhura. Është e përshtatshme për ta bërë atë vetëm nëse është vërtet e nevojshme dhe nëse jeni plotësisht i sigurt për atë që po bëni. Përndryshe, ju rrezikoni të mosfunksiononi PC.